Gebeurtenissen uit de oorlog die zich grotendeels afspeelden in de Lage Egge, verteld door mensen, die als kind de oorlog meegemaakt hebben en in beeld gebracht door de mensen die er nu wonen.  In deze lichtroute  ziet u fragmenten uit de film, die op de dagen van de lichtroute OVERDAG te zien op nr. 9 in ons tijdelijk museum bij de familie Westrik. In het rustpunt draait een film over jongens van na de oorlog die helmen terugvonden in het bos. Dus kom vooral terug! 

Dit stukje van Wierden, tussen het dorp en Hoge Hexel in, zat in de laatste oorlogsdagen flink in de knel: In het dorp verdedigden de Duitsers zich met man en macht tegen de Geallieerden die steeds verder oprukten. Op het Hoge Hexel waren al Canadezen, maar het lukte hen nog niet om door te stoten naar het dorp. Een aantal Duitse soldaten hadden hun intrek genomen in een paar strategisch gelegen huizen en boerderijen vanwaar ze de vijand konden zien aankomen en beschieten. 

Meteen na de kruising waar u de Lage Egge indraait: De koeien aangebonden in een grupstal. Willem Lammersen vertelde dat zijn moeder net voor het einde van de oorlog al een oranje sjerp had gemaakt. Oranje verwees naar het Koningshuis en de Duitsers mochten dat niet zien. Willlem moest op een avond melk halen bij de buurman, en stiekem nam hij de oranje sjerp mee, hij was er zo trots op! De buurman had echter Duitsers op de deel, die daar een stop maakten op hun vlucht naar Duitsland. Snel trok de buurman de sjerp af, voordat de Duitsers die zouden zien!

Er werden regelmatig razzia’s gehouden, waarbij onderduikers opgepakt werden, maar ook jonge mannen voor de Arbeitseinsatz, dwangarbeid voor de Duitser. Wanneer er signalen waren dat er een razzia ophanden was, moest er gewaarschuwd worden. Bij “Huuskesboer” aan het begin van de Lage Eggeweg werd één van de jongens gestuurd om noabers en familie te waarschuwen, hopelijk op tijd om zich nog te kunnen verstoppen of om naar “het Veld”, een heidegebied tussen de 1^e en 3^e Lageveldsweg, te rennen, waar ze ook een schuilkelder gemaakt hadden.

Ter hoogte van nummer 9 links. De bewoners van de Lage Egge hebben samen een film gemaakt over de verhalen van de kinderen van toen, de oorlogstijd, die vertellen over hoe zij de oorlog beleefden, wat indruk op hen heeft gemaakt. We hebben de kinderen van nu gevraagd mee te spelen in die film. De openingstijden van het museum en de tijden waarop de film gedraaid wordt, staan aangegeven.

Tegenover nr. 9 meteen rechts ziet u de verstopplaats van de onderduiker en  Bernard die knecht was bij “ ’n Tichelder” toen ze zich bij een razzia snel moesten verbergen. Let op het dak: De knecht , wist niet zeker of het veilig was om uit de verstopplaats te komen en deed nog even navraag: “Bunt die Duutsers al vot?  ( Zijn die Duitsers al weg?). Gelukkig waren die Duitsers  net buiten gehoorsafstand en werden ze niet ontdekt.

Bernard Kranenburg werd bij een razzia opgepakt en naar Duitsland afgevoerd.  Kranenburg had als medewerker van de Nederlandse Bank in Amsterdam er voor gezorgd dat een deel van de Nederlandse goudvoorraad  uit handen bleef van de Duitsers. Het goud werd per duikboot naar  Londen en New York gebracht. Bernard Kranenburg dook onder in zijn zomerverblijf in Wierden, de Steenbrake.

Helaas werd hij bij een razzia ontdekt en werd hij naar Duitsland weggevoerd. Bernard Kranenburg kon ontsnappen uit het kamp doordat  de geallieerde vliegtuigen het kamp waar hij vastgehouden werd, bombardeerden. Hij liep terug naar Gronau en daar de grens over naar Glanerbrug. Daar kwam hij zijn eigen vrouw tegen! Zijn vrouw fietste iedere week op een fiets met houten banden naar de grenspost om een pakje met levensmiddelen naar het kamp te kunnen versturen, pakjes die Bernard overigens nooit heeft ontvangen.

Na de kruising

Er is gedurende de oorlog een bom gevallen in de Lage Egge, in de wei bij de kruising Vlierdijk/1^e Lageveldsweg. Dat gebeurde ’s nachts,  ruiten sprongen kapot, kasten vielen om, gordijnen op de grond, maar niemand is gewond geraakt. Ook de Lage Egge ontkwam niet aan beschietingen door luchtgevechten tussen  de vliegtuigen van de Geallieerden en de Duitsers. De mensen mensen zochten dan snel een veilig heenkomen  in de kelder van het huis , een schuilkelder of desnoods in de grupstal of onder het bed.

Wierden ligt aan een belangrijke spoorlijn, vaak het doel voor aanvallen door de Geallieerden om transport door Duitsers richting Duitsland te ontregelen. In de laatste oorlogsdagen ontvluchtten de bewoners het dorp. Sommige mensen waren niet veilig omdat ze gezocht werden door de Duitsers en waren er al eerder ondergedoken. En was er geen slaapkamer, ja zelfs geen bed meer over om in te slapen, dan maar op de deel bij de koeien.  Daar sliepen ze op graanzakken, koeiendekens en stro.  De mensen hielpen elkaar, het eten werd gedeeld, er was altijd plek voor iemand meer aan de tafel. “En mien moo mar pannekooke bak’n, mangs wa 3 keer daags“, vertelt Janna  Egberts- Koers, geboren op nr. 13.

Tussen deze boerderij en de Hexelseweg werd Jan Koers neergeschoten, een jonge boer die het vee op de eigen boerderij had verzorgd. Hij was nog even bij familie op bezoek geweest om nieuwtjes uit te wisselen. Het was verboden ’s middags na 1 uur nog op straat te zijn. Maar hij wilde toch terug naar Hoge Hexel waar zijn moeder, zus en hij hun toevlucht hadden gezocht  bij “Hartgers”, de familie Zenderink. De Duitser die hem neerschoot, heeft hem ook helpen verbinden. De dokter (dr. Beens) moest worden opgehaald. De volgende dag  is hij naar Hoge Hexel gebracht en via de coöperatie in Vriezenveen naar het ziekenhuis in Almelo.   Vlakbij die coöperatie in Vriezenveen stond een meisje vanuit het raam te kijken wat er toch allemaal gebeurde…   Jan Koers overleefde de aanslag en is een aantal jaren later gelukkig getrouwd met datzelfde meisje, Riek, uit Vriezenveen.

De burgers in het dorp voelden zich niet veilig in die laatste oorlogsdagen en bovendien was de spoorlijn, die langs het dorp loopt, een doel voor de vliegtuigbeschietingen door de Geallieerden.  Ze trokken naar familie of bekenden  in het buitengebied, zoals de Lage Egge. Maar ook hier werd het steeds gevaarlijker en vertrokken mensen vanuit de Lage Egge naar omliggende plaatsen. Bij een aantal boerderijen kwamen de Duitsers langs om hen te vertellen dat ze beter konden vertrekken. Sommigen wilden niet vertrekken en kozen ervoor om toch te blijven. En op de vlucht, nam je mee wat je mee kon nemen, op de wagen, in een koffer, kinderwagen, kussensloop of beddentijk.

U reed  vandaag door onze Lage Egge, een klein stukje van de wereld, een klein stukje van de oorlog. Van weinig betekenis misschien wanneer we het over die grote wereldoorlog hebben maar wel een oorlog die hier stempels op mensen heeft gedrukt, hen gevormd heeft.

Centraal stond dat we zowel oud als jong erbij wilden betrekken, dat we het SAMEN wilden doen. Degene die als kind de oorlog zelf meegemaakt hebben, maar ook nabestaanden van de bewoners van toen  én bewoners die sindsdien ook hun  plek in onze buurt hebben gevonden.  

Verbinding onderling, tussen de generaties en niet alleen in deze buurt.  Daarom nodigen we scholen uit en willen mensen van buiten de Lage Egge ook onze film laten zien.  Onze ouderen zijn niet gewend om veel over die oorlog te praten, na de oorlog werd er vooral vooruit gekeken. “Alsof we het weg wilden wissen”. Maar het kan niet uitgewist en vergeten worden, dat blijkt uit de herinneringen van onze ouderen waarin kleine en grote gebeurtenissen hen altijd bij zullen blijven.   In deze tijd ,waarin in Europa opnieuw vrede en vrijheid bedreigd worden, mág het ook niet vergeten worden.

Uniek om dit samen met meerdere generaties te doen, om de herinneringen van onze ouderen delen met jongere generaties.

Uniek om samen kleine en grote gebeurtenissen tot leven te brengen en vast te leggen.

Uniek om dit met elkaar te delen. Maar eveneens een unieke gelegenheid om het met u te delen.

Wierkom’n in de Lage Egge!

De film over de gebeurtenissen  in de Lage Egge tijdens de oorlog kunt u in de periode 9 april- 5 mei overdag bekijken in het tijdelijke museum dat we bij ’n Tichelder, Lage Eggeweg 9 ,in de schuur mochten opzetten.  Er staat een oude boerenwagen, decorstukken uit onze film maar ook vitrinekasten met gebruiksvoorwerpen, papieren, foto’s van toenmalige bewoners maar ook ouderwetse spelletjes voor de kinderen.  De film draait om 13.30 uur en om 15.00 uur, dinsdag t/m zaterdag tijdens de dagen van de lichtroute. In de ochtend willen we groepen ontvangen, daarvoor kunt u via tel.nr. 06 19979872 een afspraak maken. (Ria Keppelink)

Daarnaast is er in het rustpunt van de familie Boom aan de Hexelseweg 52b nog een film te zien waarin 2 buurtbewoners, die na de oorlog opgroeiden vertellen over hun belevenissen in het bos waar ze helmen zagen liggen. Thuis vroegen ze wat er allemaal gebeurd was in de oorlog maar bijna niemand  wilde erover  vertellen.